Andrejew Igor

Urodzony 23 lipca 1915 r. w Wilnie, sędzia, który podtrzymał wyrok śmierci na gen. Augusta Emila Fieldorfa „Nila”, twórca kodeksu karnego Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej, wykładowca akademicki.

Igor Andrejew ukończył gimnazjum im. Joachima Lelewela w Wilnie. Absolwent Wydziału Prawa i Nauk Społecznych Uniwersytetu im. Stefana Batorego w tym mieście. Przed wojną był asystentem na Wydziale Prawa USB w Wilnie i aplikantem sądowym.

Pochodził z wileńskiej, spolszczonej rodziny rosyjskiej. Był wnukiem adwokata – Bazylego Andrejewa, i synem znanego w latach międzywojennych adwokata wileńskiego Pawła Andrejewa. Ojca Sowieci aresztowali zaraz po zajęciu Wilna w 1939 r. i wywieźli na Syberię, gdzie zmarł w 1942 r. Był to odwet za to, że w 1927 r. bronił przed sądem zabójcy sowieckiego dyplomaty – syna białogwardyjskiego działacza.

Po wojnie został w 1947 r. przymusowo wysiedlony z Wilna do Warszawy, gdzie aplikował w Sądzie Apelacyjnym, a szybko zaczął orzekać w Sądzie Najwyższym. W 1950 r. obronił doktorat na Uniwersytecie Warszawskim (tytuł rozprawy: Istota czynu w rozwoju nauki burżuazyjnej). Dwa lata wcześniej został dyrektorem Centralnej Szkoły Prawniczej im. T. Duracza w Warszawie. W 1990 r. tłumaczył konieczność powstania takiej szkoły: tandeta tej edukacji [stalinowcy sędziowie i prokuratorzy kończyli przyspieszone kursy prawnicze] przekroczyła jednak wszelką miarę i.. aby ratować sytuację (..) jesienią 1948 r. utworzono w Warszawie Centralną Szkołę Prawniczą im. Teodora Duracza, z dwuletnim cyklem nauczania. „Duraczówka” miała być kontynuacją średnich szkół prawniczych, a naukę w niej określano mianem studiów, choć ze zdobywaniem prawdziwego wykształcenia nie miało to nic wspólnego. Andrejew jednak z dumą stwierdzał: CSP jest pierwszą w Polsce wyższą uczelnią prawniczą, w której wszystkie przedmioty są wykładane zgodnie z założeniami marksizmu–leninizmu. Dyrektorem jej był do 1953 r.

W 1950 r. został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi. Był jednym z sędziów, którzy w 1952 r. zatwierdzili wyrok śmierci na gen. Augusta Fieldorfa „Nila”. Rozprawa Sądu Najwyższego odbywała się w trybie tajnym, bez udziału oskarżonego, na podstawie dokumentów rozprawy niższej instancji. Andrejew, podobnie jak pozostali dwaj sędziowie, nie podważył zebranych w ubeckim śledztwie rzekomych dowodów winy generała. Na posiedzeniu 20 października 1952 r., razem z Emilem Merzem i Gustawem Auscalerem, podtrzymał karę śmierci wobec gen. Fieldorfa. Następnie, 12 grudnia 1952 r., w tym samym składzie negatywnie zaopiniował prośbę o ułaskawienie.

Kariera Andrejewa rozwinęła się. Był współautorem najważniejszego w okresie stalinizacji Polski podręcznika Prawo karne Polski Ludowej (1954). W 1964 r. został profesorem nauk prawnych. Był wykładowcą i pracownikiem naukowym Uniwersytetu Warszawskiego oraz Instytutu Nauk Prawnych PAN (później dyrektorem tego instytutu). Napisał kilkadziesiąt prac naukowych dotyczących pojęcia przestępstwa, jego ustawowych znamion oraz prac z dziedziny prawa porównawczego. Zajmował się m.in. pojęciem przestępstwa w różnych krajach, m.in. w Czarnej Afryce i państwach bloku socjalistycznego. Napisał książkę o ocenach prawnych karcenia dzieci i związanymi z tym problemami.

W końcu Igor Andrejew jest współautorem kodeksu karnego z 1969 r. (obowiązywał do 1997). Organizował studia zaoczne prawa na Uniwersytecie Warszawskim, był wieloletnim prodziekanem Wydziału Prawa. Jako przewodniczący sekcji polskiej Międzynarodowego Stowarzyszenia Prawa Karnego pisywał m.in. artykuły o etyce w wymiarze sprawiedliwości. Był honorowym wiceprezydentem tego Stowarzyszenia.

Wykładał w Berlinie, Brukseli, Caracas, Frankfurcie nad Menem, Freiburgu, Hanoi, Kolonii, Londynie, Mediolanie, Moskwie, Nowym Jorku, Paryżu, Pradze, Rotterdamie, Rzymie, Tbilisi, Tybindze. W 1980 r. poparł Solidarność.

Przez lata jego rola w zbrodni sądowej na gen. Fieldorfie nie była szerzej znana. Jeszcze w 1988 r. Uniwersytet Warszawski dla uczczenia pracy naukowej Andrejewa opublikował XVI serii „Studia Iuridica”. Rok później, kiedy wyszedł na jaw udział Andrejewa w sprawie Fieldorfa, wykładowcy i studenci przeżyli szok. Andrejewa wykluczono z Rady Naukowej Instytutu Prawa Karnego, a wkrótce potem z Międzynarodowego Stowarzyszenia Prawa Karnego. Mimo to aż do śmierci Andrejewa jego podręczniki figurowały w spisie lektur wydziału prawa UW. Do uczniów Andrejewa należeli Lech Falandysz i Lech Gardocki. Przez ostatnie lata życia był sparaliżowany.

Zmarł 5 stycznia 1995 r. Pochowano go w Warszawie, na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Stanisław Płużański

zobacz też: August Emil Fieldorf

źródło: Fundacja Łączka