Mońko Ryszard

W czasach stalinowskich zastępca naczelnika więzienia mokotowskiego ds. politycznych

Ukończył przedwojenne gimnazjum mechaniczne. Z zawodu technik rolniczy i mechanik. Był ideowym komunistą Jak sam twierdził, uczestniczył w Powstaniu Warszawskim na Pradze i Mokotowie. Później miał ukrywać się w ruinach. Zginęła wówczas cała jego rodzina.

Ryszard Mońko pełnił funkcję zastępcy naczelnika więzienia mokotowskiego w najgorszym stalinowskim okresie, kiedy była tam katownia. Przytrzymywano w niej polskich bohaterów, poddawano ich ciężkim śledztwom, a także mordowano.

Zarządził egzekucję rotmistrza Witolda Pileckiego (rotmistrza kawalerii Wojska Polskiego, współzałożyciela Tajnej Armii Polskiej, żołnierza Armii Krajowej, więźnia i organizatora ruchu oporu w KL Auschwitz, autora raportów o Holocauście, tzw. Raportów Pileckiego). Wyrok wykonano 25 maja 1948 roku.

Na Mokotowie Mońko pracował 1,5 roku. Odszedł w 1948 roku. Jako kapitan był naczelnikiem więzienia w Goleniowie w latach 1952-1953 a później do 1962 roku w Częstochowie. Po zakończeniu służby więziennej przeniósł się do Hrubieszowa. W 2002 roku zeznawał jako świadek w procesie prokuratora Łapińskiego, sam niesądzony. Zmarł w 2016 roku.

Stanisław Płużański

zobacz też: Witold Pilecki