Nizielski Tadeusz

Urodzony w 1913 roku, pułkownik, krwawy stalinowski sędzia wojskowy.

Przed wojną ukończył prawo na uniwersytecie w Poznaniu. Sędzią wojskowym został w 1946 roku, najpierw w Wojskowym Sądzie Rejonowym w Szczecinie, potem w Sądzie Wojsk Lotniczych w Poznaniu (przez pewien czas był jego szefem, miał władzę porównywalną z wpływami płk Józefa Goldberga-Różańskiego w Warszawie). Za wybitne zasługi awansował na sędziego Sądu Najwyższego w Izbie Wojskowej.

W 1950 roku, w Wojskowym Sądzie Rejonowym w Szczecinie Nizielski przewodniczył rozprawie przeciwko młodemu szczecinianinowi Marianowi Daraszowi i bezprawnie skazał go na sześć lat więzienia. Uzasadnienie sprzed 50 lat brzmiało: „przygotowanie do usiłowania przemocą obalenia ustroju państwa oraz rozpowszechnianie fałszywych wiadomości, które mogły wyrządzić istotną szkodę interesom państwa”. W jaki sposób oskarżony miał usiłować? Kolegom z pracy mówił: w polskich gazetach piszą kłamstwa jakoby Amerykanie rozpętali wojnę w Korei, jednak powszechnie wiadomo, iż sprowokowali ją koreańscy komuniści. Darasz nie krył również swojego stosunku do ZSRS, podważając polskość „marszałka” Rokossowskiego. Za dowód w sprawie sąd uznał znalezioną u oskarżonego... karteczkę z ręcznie przepisaną „przepowiednią Wernyhory”. Ową kartkę Nizielski potraktował jako źródło fałszywych informacji, które zagrażają bezpieczeństwu państwa.

Tadeusz Nizielski przewodniczył również w sprawie przeciwko 16-letniemu Józkowi Obaczowi, który został oskarżony wskutek donosu dyrektora szkoły. Przedstawił on bezpiece dwa listy Obacza do 18-letniego Aojzego Mikołajczaka o antykomunistycznej treści. W szczecińskim UB ustalono, że chłopcy chcieli założyć nielegalną organizację pod nazwą Związek Młodych Patriotów. Dowodem miała być nie tylko korespondencja, ale również to, że spotykali się podczas szkolnych wakacji. 21 listopada 1952 roku po trwającym prawie dwa miesiące procesie, Wojskowy Sąd Rejonowy w Szczecinie skazał Alojzego Mikołajczaka na siedem lat więzienia, Józefa Obacza na pięć i pół roku. Z nimi sądzeni i skazani zostali też Jan Matijuk na 6 lat więzienia i jedyny dorosły z tej grupy, który wpajał chłopcom patriotyczne wychowanie, inżynier Goliński: otrzymał on wyrok 3 lat więzienia.

Kiedy w październiku 2003 roku akt oskarżenia przeciwko Nizielskiemu wpłynął do Wojskowego Sądu Garnizonowego w Szczecinie, sędziowie odmówili rozpatrywania sprawy z powodu wiekowości oskarżonego. Wojskowy Sąd Garnizonowy – tym razem w Warszawie – skazał jednak Tadeusza Nizielskiego – w innej sprawie – na dwa lata więzienia. Dodajmy, że po 13 latach wolnej Polski, był to pierwszy wyrok wobec funkcjonariusza stalinowskiego systemu bezprawia. Analizując sprawę Darasza sąd uznał Tadeusza Nizielskiego winnym „nadużycia władzy i pozbawienia wolności połączonego ze szczególnym udręczeniem”. Oskarżycielem był znów prokurator Dariusz Wituszko, który dowodził, że Wojskowe Sądy Rejonowe zostały powołane nielegalnie i były narzędziem represji w rękach funkcjonariuszy UB. Obrońca oskarżonego domagał się uniewinnienia swojego klienta. Powoływał się na wcześniejsze orzecznictwo sądów III RP w sprawach stalinowskich, które nie pociągały do odpowiedzialności funkcjonariuszy ówczesnego systemu bezprawia. Sąd uznał jednak, że Nizielski stosował przepisy „mające stłamsić myślenie inne niż oficjalne, nie mające nic wspólnego z prawami człowieka”. Sędziowie szczególnie potępili fakt, że złamał on życie niewinnemu człowiekowi: – Nie można więc mówić tu o błędzie, pomyłce lub wypaczeniu. Nawet jeśli należy się do grupy sprawującej władzę, należy zachowywać się przyzwoicie i zgodnie z prawem.

Wkrótce okazało się jednak, że miało to charakter symboliczny, gdyż wyższa instancja – Wojskowy Sąd Okręgowy w Warszawie umorzył sprawę twierdząc, że Tadeusza Nizielskiego chroni immunitet sędziowski.

W nekrologu od rodziny można było przeczytać: „Dnia 12 grudnia 2012 roku w wieku 99 lat zmarł śp. płk w st. spocz. Tadeusz Nizielski, prawnik, absolwent Uniwersytetu Poznańskiego rocz. 1938, sędzia Sądu Najwyższego. Człowiek niezwykłej prawości. O czym zawiadamiają pogrążeni w smutku córka, syn, wnuki i prawnuki”.

Stanisław Płużański