ulica Probostwo 19

W tej kamienicy w latach 1944-1945 znajdował się areszt śledczy NKWD. Sowieci przetrzymywali tu i bestialsko przesłuchiwali Polaków zaangażowanych w działalność niepodległościową. Przynajmniej kilkadziesiąt osób przeszło przez ten areszt. Stąd więźniowie trafiali na Zamek i byli sądzeni przez komunistyczny sąd wojskowy lub sowiecki trybunał.

ulica Krótka 4/Jasna 8

Pierwszą siedzibą WUBP w latach 1944-1945 był budynek przy ulicy Krakowskie Przedmieście 53. Następnie urząd przeniesiono na róg ulicy Krótkiej 4 i Jasnej 8. W piwnicach tej przedwojennej kamienicy w latach 1945-1953 znajdował się największy areszt śledczy UB na terenie województwa lubelskiego. Przeszło przez jego cele kilka tysięcy ludzi, głównie żołnierzy podziemia niepodległościowego AK, DSZ, NSZ, WiN, NZW.

W piwnicach zachowały się drzwi z charakterystycznymi judaszami oraz liczne inskrypcje. Funkcjonariusze komunistycznego UB przeprowadzali na piętrach, gdzie znajdowały się sale przesłuchań i biura, brutalne śledztwa. Z siedziby WUBP kierowano akcjami skierowanymi przeciwko polskiej partyzantce niepodległościowej w całym województwie lubelskim.

ulica Krakowskie Przedmieście 47

Pierwsza siedziba PUBP została zorganizowana zaraz po wkroczeniu do Lublina sowietów w budynku przy ul. Krakowskie Przedmieście 47. Przez areszt znajdujący się w piwnicach kamienicy przeszło kilkuset żołnierzy polskich formacji niepodległościowych. W 1945 roku żołnierz NSZ Stanisław Maiński, pracujący w areszcie pod przykrywką strażnika, uwolnił przetrzymywanych tam żołnierzy podziemia niepodległościowego i uciekł razem z nimi. Na początku lat 50. w budynku zaczął funkcjonować Komisariat MO.

ulica Cicha 8

W kamienicy mieściła się siedziba i areszt PUBP. W latach1945-1956 przeszło przez niego co najmniej kilkuset żołnierzy AK, NSZ, DSZ, WiN, NZW. W lipcu 1949 roku, podczas tzw. cudu lubelskiego, w areszcie przetrzymywano wielu mieszkańców miasta, którzy zostali zatrzymani przez UB podczas zgromadzeń przed katedrą. Wielu więźniów, którzy opuścili ten areszt nigdy nie odzyskało zdrowia. W 2005 roku przypadkowo znaleziono tutaj niezidentyfikowane szczątki ludzkie, prawdopodobnie są to ofiary funkcjonariuszy UBP.

ulica Chopina 7

W gmachu przy Chopina 7 mieściła się w latach 1944-1945 siedziba oraz jeden z kilku aresztów NKWD. W piwnicach sowieci przetrzymywali i przesłuchiwali żołnierzy polskich formacji niepodległościowych. Głównie byli to żołnierze AK, którzy brali udział w akcji „Burza” i pomagali Armii Czerwonej w zajmowaniu przez nią Ziemi Lubelskiej.

ulica Uniwersytecka 1

Podczas okupacji niemieckiej znajdowała się w kamienicy „Pod Zegarem” siedziba i areszt Gestapo. Po wkroczeniu Armii Czerwonej do Lublina budynek zajął sowiecki kontrwywiad wojskowy. Do 1947 roku znajdowała się tu siedziba, areszt i katownia Smierszu. W piwnicach mieściło się 14 cel więziennych. Przeszło przez nie kilkuset żołnierzy polskich formacji niepodległościowych, których brutalnie torturowano, aby wymusić zeznania. Pod koniec 1946 roku sowieci zlikwidowali areszt i zatarli ślady swojej ludobójczej działalności.

ulica Kurkowa 12

Dwa z budynków obecnego więzienia przy ulicy Kurkowej powstały w 1855 roku z przeznaczeniem na areszt i zakład karny. Obiekt dwukrotnie rozbudowywano: w 1910 i w 1945 roku. W okresie II wojny światowej przez niemieckie więzienie przeszło prawie 30 tysięcy osób. 500 więźniów zostało zamordowanych przez powieszenie i ścięcie na gilotynie lub zmarło od ciężkich przesłuchań i trudnych warunków bytowych.

Wiosną 1945 roku więzienie przejęli sowieci. Latem 1945 roku z powodu przeludnienia i bardzo trudnych warunków sanitarno-bytowych wybuchła w areszcie epidemia tyfusu, która trwała pół roku i pochłonęła 1100 ofiar. W budynkach więzienia i aresztu przetrzymywano Niemców i Polaków, głównie żołnierzy podziemnych formacji niepodległościowych. W 1945 roku wydzielono z więzienia pawilon VI i przekazano pod wyłączny zarząd UB. Byli tam osadzani więźniowie polityczni.

W latach 1945-1956 przeszło przez więzienie kilka tysięcy osób. Wykonano około 150 wyroków śmierci przez rozstrzelanie przez pluton egzekucyjny w podziemiach lub przez powieszenie. Wśród zamordowanych byli m.in. Feliks Selmanowicz „Zagończyk” oraz Danuta Siedzikówna „Inka”. Ciała zamordowanych chowano potajemnie na cmentarzu garnizonowym lub przekazywano do Akademii Medycznej.

Instytucja podlegała Ministerstwu Bezpieczeństwa Publicznego do 1954 roku, następnie MSW. Część piwnicznych cel więzienia, w których pozostały ślady ludobójczej działalności funkcjonariuszy UB została zasypana. Obecnie prowadzone są tam prace archeologiczne.

ulica Okopowa 9

Gmach przy ulicy Okopowej 9 został wybudowany w latach 1902-1905 z przeznaczeniem na Królewskie Prezydium Policji. W okresie II wojny miały tu swoją siedzibę niemieckie organy bezpieczeństwa III Rzeszy.

W 1945 roku niezniszczona przez działania wojenne kamienica została przejęta przez WUBP w Gdańsku, który miał tu swoją siedzibę do 1956 roku. Obecnie w gmachu mieści się Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego.

ulica Kładki 24

Budynek powstał w 1882 roku z przeznaczeniem na szkołę żeńską. Od 1do 15 września 1939 roku w gmachu funkcjonowało niemieckie przejściowe więzienie dla Polaków. Przeszło przez nie w tym krótkim okresie 3000 Polaków, których wywieziono do obozów w Sztutowie i Nowym Porcie. Trudne warunki i przemoc były przyczyną zgonów wielu więźniów.

Po wojnie miał tu siedzibę (do 1955 roku) Wydział Śledczy WUBP. Przetrzymywano i brutalnie przesłuchiwano tu żołnierzy i działaczy polskiego podziemia niepodległościowego.  Więźniów mordowano, a ich ciała wywożono i potajemnie chowano w nieznanych miejscach. Obecnie ma tu swoją siedzibę Międzyuczelniany Wydział Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.

ulica Nowe Ogrody 27

Gmach wybudowano w latach 1911-1913. Mieścił się w nim Zarząd Budowy i Regulacji Wisły. Od 1923 roku znajdował się tu Komisariat Generalny Rzeczpospolitej Polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku. W okresie II wojny światowej działała w budynku placówka Gestapo.

Po wkroczeniu sowietów w marcu 1945 budynek przejął WUBP. Pod koniec 1945 roku utworzono w nim Komendę Miejską MO. Obecnie mieści się tu Komenda Miejska Policji.