Jarocki Jan Alfons

(1910-1948), „Ali”, „Antoni”, „Bernard”, „Juhas”, „Piotr”, „Stefan”, „Terenowicz”; nazwisko konspiracyjne: Jan Gołyński; inspektor Inspektoratu Rejonowego Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej w Tczewie, kierownik referatu organizacyjnego i zastępca kierownika Okręgu Pomorskiego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”

Urodził się 11 maja 1910 r. w Dąbrowie Chełmińskiej, woj. pomorskie, jako syn Józefa i Bronisławy z domu Ruszkowskiej. W 1931 r. ukończył państwowe seminarium nauczycielskie, a następnie odbywał praktykę w Dąbrowie Chełmińskiej. Wcielony do 59 pułku piechoty w Inowrocławiu, od 12 września 1932 r. do     9 kwietnia 1933 r. uczestniczył w dywizyjnym kursie podchorążych rezerwy przy 15 Dywizji Piechoty w Bydgoszczy. Jako sierżant podchorąży otrzymał przydział do 62 pułku piechoty w Bydgoszczy. W 1934 r. został skierowany do pracy w Przysposobieniu Wojskowym. Od 1 stycznia 1936 r. podporucznik rezerwy.

W trakcie wojny obronnej 1939 r. był dowódcą 9 Kompanii Ośrodka Zapasowego 16 Dywizji Piechoty. Po zakończeniu walk musiał się ukrywać ze względu na represje niemieckie. Wiosną 1940 r. został zaprzysiężony do konspiracji przez czołowego działacza Stronnictwa Narodowego (SN) i szefa Wydziału Organizacyjnego Okręgu Pomorskiego Związku Walki Zbrojnej (ZWZ) Wacława Ciesielskiego. Jarocki został oficerem organizacyjnym w Inspektoracie Brodnica, gdzie zajął się organizowaniem struktur terenowych. Od wiosny 1941 r. pełnił funkcję inspektora w powiatach: tczewskim, starogardzkim, chojnickim i kościerskim. Po aresztowaniu żony Heleny w sierpniu 1942 r. schronił się w bunkrach w lasach kościerskich i nawiązał kontakt z Tajną Organizacją Wojskową „Gryf Pomorski”. W marcu 1944 r. objął funkcję inspektora Inspektoratu Tczewskiego, a od czerwca tego roku Inspektoratu Chojnice. Faktycznie był też zastępcą komendanta Podokręgu Północnego kpt. Henryka Gruetzmachera.

Po zakończeniu wojny pozostał w konspiracji. W lipcu 1945 r. nawiązał kontakt z byłym szefem wywiadu Okręgu Pomorskiego Armii Krajowej, mjr. Józefem Grussem. Rozpoczął działalność w Delegaturze Sił Zbrojnych (DSZ), a potem w Zrzeszeniu „Wolność i Niezawisłość” (WiN), gdzie pełnił funkcję szefa Referatu Organizacyjnego i zastępcy prezesa Okręgu Pomorskiego. W 1945 r. zorganizował sieć WiN w powiatach: chojnickim, człuchowskim, złotowskim, sępoleńskim, wyrzyskim, świeckim, tucholskim, grudziądzkim. Próbował też utworzyć struktury WiN w Starogardzie Gdańskim. Utrzymywał łączność z poszczególnymi prezesami WiN na Pomorzu, starając się jednocześnie zorganizować łączność i przerzuty z Wybrzeża Gdańskiego do Szwecji oraz wywiad i akcję propagandową. Brał udział w licznych zebraniach kierownictwa WiN w Bydgoszczy, Gdyni, Gdańsku. Na jego wniosek, po aresztowaniu Józefa Grussa, nowym prezesem WiN w Okręgu Pomorskim został Marian Obiński „Hubert”. Jarocki intensywnie rozbudowywał siatkę WiN na Pomorzu i wobec groźby aresztowania otrzymał dokumenty na nazwisko Jan Gołyński.

Aresztowany 20 kwietnia 1946 r. w Bydgoszczy. Po śledztwie był sądzony wraz z innymi członkami pomorskiego WiN przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Bydgoszczy, który 24 września 1946 r. skazał go na 8 lat pozbawienia wolności. W wyniku rewizji sprawy przez Najwyższy Sąd Wojskowy Jarocki został w ponownym procesie skazany przez WSR w Bydgoszczy na 10 lat więzienia. Wyrok został utrzymany w mocy.

W lipcu 1947 r. na mocy amnestii zmniejszono karę do pięciu lat więzienia. Adwokat oraz najbliżsi nie ustawali w wysiłkach o darowanie kary przez Bolesława Bieruta. Spotkało się to jednak z negatywną opinią Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego (WUBP) w Bydgoszczy, który zarzucał Jarockiemu utrudnianie śledztwa i wyzywające zachowanie podczas przesłuchań.

Od 23 lutego 1947 r. odbywał wyrok w więzieniu we Wronkach. 10 września 1948 r. zmarł w niejasnych okolicznościach, najprawdopodobniej zamordowany. Według oficjalnej wersji miał popełnić samobójstwo, wyskakując z ostatniego piętra klatki schodowej. Władze więzienne odmawiały podania jakichkolwiek szczegółów na ten temat.

Jan Jarocki został pochowany na cmentarzu we Wronkach. W październiku 1977 r. odbyła się ekshumacja i powtórny pochówek w grobowcu w Chełmie, gdzie spoczywa wraz z żoną.

Za działalność zbrojną odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami oraz Krzyżem Walecznych.

Paweł Wąs

Bibliografia:

1. Bogdan Chrzanowski, Jan Alfons Jarocki (1910-1948) [w:] Konspiracja i opór społeczny w Polsce 1944-1956:
2. Słownik biograficzny, t. 1, red. Sławomir Abramowicz i inni, Kraków - Warszawa 2002, s. 172-174.